DENİZSİZ ÜLKENİN DENİZCİ SELAMI

Herkese merhaba,

Bu yazımızda genel olarak Çekçe’de kullanılan selamlaşmalardan ve bunların ilginç geçmişinden kısaca bahsedeceğiz.

Çekçe’de en resmi ve genel selamlaşma şekli “Dobrý den” yani “iyi günler” kalıbıdır. Bunun yanında yakın olduğunuz çevrenizle kullanabildiğiniz, resmi olmayan 2 kalıp daha var.

Eminim çoğumuz dizilerde, filmlerde, çizgi filmlerinde denizcilerin birbirini selamlarken “ahoy!” dediklerini duymuşuzdur. İşte Çekçe’de arkadaşlarınızla, ailenizle, yakın olduğunuz kişilerle selamlaşmada, hem karşılaşırken hem de ayrılırken “ahoj” kullanılmaktadır. (Çekçe’de ‘j’ harfi ‘y’ olarak okunmaktadır)

İlk duyduğumda “bu denizci selamının burada ne işi var” diye çok şaşırmıştım. Çekler de dillerine bu kelimenin nasıl geçtiğine dair kesin bilgiye sahip olmasalar da bazı teorileri var.

Bu teorilerden biri nehirde taşımacılık yapanlar tarafından Hamburg’tan geldiği yönünde. Biliyorsunuz Çekya’da bolca nehir var ve bunlar üzerinde taşımacılık yapılabiliyor. Hatta cruise ile Budapeşte’den buraya kadar bile gelinebiliyor. Üzerinde taşımacılık yapılan nehirler: Vltava ve Elbe.

Bazılarının ise iddia ettiğine göre bir kısaltmaymış. Kimileri “Ad honorem Jesu” yani “İsa adına”nın kısaltması, kimileri ise “Adolfa Hitlera oběsíme jistě” yani “Adolf Hitler’i asacağız”ın baş harflerinin kısaltması (akronim) olduğunu iddia etseler de bunlar zorlama ve saçma bulunmuş (Kaynaklar yazının sonunda).

Ayrıca Bohemya nehirlerinden tüm ülkeye yayılan bu selamlama şeklinin ilk “alo” olduğunu söylesem?  Alexander Graham Bell, telefonu açtığımızda ilk “Ahoy hoy” olarak cevaplanmasını istemiş olsa da en basit hali ve Thomas Edison’un favorisi “Hello” benimsenmiş (bizdeki Alo bu hello’dan geliyor).

Diğer bir resmi olmayan selamlama şekli ise “nazdar”. Benim gördüğüm kadarıyla nadiren Çekler tarafından kullanılıyor, daha çok Slovakların kullanımına şahit oldum. Kelime anlamı kısaca “Başarıya” demek olan Nazdar’ın ilk çıkışı ise kesin olarak biliniyor. 14 Nisan 1851’de Prag’daki Ulusal Tiyatro’ya finansal kaynak toplamak amacıyla başlatılan kampanyadaki bağış kutularının üzerinde “ Ulusal Tiyatro’nun başarısına” yazıyormuş. Çekçesini yazarsak “ Na zdar Národního divadla”. Daha sonra asker selamlarında ve beden eğitiminde kullanıla kullanıla günlük hayata yerleşmiş.

Bu yazımızda kısaca benim de merak ettiğim Çeklerin denizci selamının kaynağını anlattık. Sizin de merak ettiğiniz konular varsa bize instagram, e-posta ve direkt aşağıdaki yorum kısmından ulaşabilirsiniz. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.

kaynaklar:

1. https://www.expats.cz/czech-news/article/the-origins-of-ahoj-and-nazar

2. https://en.wikipedia.org/wiki/Ahoy_(greeting)

3.https://www.pitt.edu/~votruba/qsonhist/slovakgreetingahojgermanahoi.html